Anime vardır bir de anime vardır. Anime izlemeyen insanlara “anime” dediğinde genelde kafalarında oluşan imaj bellidir. Yani kafada oluşan sanat dizaynı olarak. Genelde Naruto gibi shounen seriler anime piyasasında popülarite olarak ön planda olduğu için; anime bilmeyenlerin kafasında canlanan sanat dizaynı genelde o tona yakın bir şey oluyor. Ve tabii ki anime piyasasındaki yapımların hepsini öyle sanıp bir güzel de itici bulurlar anime piyasasını. Halbuki yok öyle bir şey. Evet, animeler genelde bir sanat dizaynı türü altında yapılır. Bu tür altında farklı noktalara gidebiliyorlar tabii. Yani animenin kendine özel bir stili var bu doğru. Ama bu kalıbın dışına çıkabilmiş yapımlar da var. Elbette listemizin konusu da bu algının dışına çıkan sanat dizaynlarının en güzelleri olacak. Ama izlediklerim arasında. Yani “Hani X yapımı yok” demeyin. Onun yerine “Bir de şöyle bir yapım var, göz atmanızı tavsiye ederim” gibi yorumda bulunun eğer sizin sanat dizaynı açısından farklı bulduğunuz yapım varsa.
NOT: Liste iyiden kötüye ya da kötüden iyiye gitmiyor. Rastgele.
1. Arashi no Yoru ni
Arashi no Yoru ni ne hikayesi ne de diyalogları ile pek bir olayı olmayan bir animedir. Sıradandır o yönleri ile. Hatta sıkıcıdır da diyebilirim. Ama öyle bir güzel sanat dizaynı var ki; temasına gayet uygun. Arashi no Yoru ni aslında çocuk animesi. O yüzden çocuklarınıza gönül rahatlığı ile bir yapım izletmek istiyorsanız; Arashi no Yoru ni gayet güzel bir seçenek. Sahip olduğu sanat dizaynı ise normal animelerden farklı çünkü tasarım olarak insan tasarımı yok. Tamamen konuşan hayvanlar üzerine kurulu bir hikayesi var animenin. Masalsı hava yani. Ve bu masalsı havayı destekleyecek şekilde tasarlanmış sanat dizaynı.
2. Devilman: Crybaby
Ünlü mangaka Go Nagai‘nin 70’lerde çıkarmış olduğu Devilman mangasının anime uyarlaması olan Devilman: Crybaby gayet ses getirebilmiş bir yapım oldu. Belki bunda Netflix‘in de bir etkisi vardır emin değilim. Devilman Crybaby’in öne çıkan özelliklerinden biri de; sanat dizaynı. Eh, özellikle mangasındaki sanat dizaynından tamamen farklı olunca öyle oluyor.
Elbette hangisinin daha iyi olduğu bir zevk meselesi. Çünkü kesinlikle farklılar. Animenin yönetmeni Yuasa olunca da, animenin sanat dizaynı daha çok Yuasa‘nın önceden yaptığı Tatami Galaxy animenin sanat dizaynı ile benzeşmekte.
3. FLCL
Genelde anime izlemeye yeni başlamış kişilerden izledikleri animeler hakkında şu klişe yorumu alırsınız; değişik. “Abi çok değişik bir animeydi ya” derler sürekli. Bunu aşağı yukarı her anime için aynısını duyunca, sıradan anime neredeki diyesin gelir. Bana göre o “değişik” kelimesini tamamen hak eden esas anime FLCL‘nin ta kendisidir. FLCL her yönü ile değişik bir animedir. Gerek hikayesi, gerek hikayeye yedirdiği alt metin teması, gerek ele aldığı hikayeyi işleyişi, karakterleri ve en önemlisi ise sanat dizaynı. FLCL‘nin sabit bir sanat dizaynı yok dersem çok da haksız sayılmam. Örneklerini sıralarsam;
FLCL tam olarak anlatılmaz yaşanır dediğim anime. Her açıdan. Sanat dizaynı da buna dahil. Unutmadan yazmakta yarar var, kendisi 2000 yılında çıkmış 6 bölümlük anime. Evet sadece 6 bölüm. 18 sene sonra yani bu yılda da 2 sezonu daha geliyor. Onlar da altışar bölümlük.
4. Gankutsuou
Alexandre Dumas‘ın yazdığı meşhur ve benim de en sevdiğim kitap olan Monte Kristo Kontu romanın uyarlaması olan Gankutsuou‘nun farkı ise; tasviri. Roman tasviri değil sadece. Roman tasviri baya farklı bir şey. Romanından çok uçuk bir tasvir anlayışı var. Romanına göre bakmadığımız zaman ise; yine anime standartlarına göre “Doktor bu ne” tarzında. Mekan tasarımları, karakterlerin kıyafet ve modelleme ile iç içe ve dinamik olan renkler ve tasarımları olsun, gayet değişik bir sanat dizaynı anlayışına sahip tasviri kadar.
Bu karakter ise Monte Kristo Kontu’nun ta kendisi olması ile beraber; karakteri seslendiren kişi ise koca üstat Jouji Nakata‘nın ta kendisi. En sevdiğim romandaki baş karakteri Jouji Nakata seslendiriyor. Tam bir orgazm sebebi oldu benim için.
5. Kaiji
Kaiji ne mi? “Saw + Kumar” kısacası. Gerilimin yüksek olduğu bir kumar animesi. Kaiji’nin öyle bir sanat dizaynı var ki; bu sanat dizaynı beni şüpheye düşürüyor. Karakterlerin tasarımı, sanat dizaynı yüzünden mi bazen birbirlerine baya benziyor yoksa çizerlerin tembelliği yüzünden mi diye. Bu sadece figuranlar için geçerli değil. Bazı yan karakterler bile benziyor birbirine gayet. Yemin ediyorum karakterleri karıştırmışlığım var. Kaiji‘nin sanat dizaynında göremediğim bir diğer şey ise; kadın karakter tasarımı. Mangasını bilmiyorum ama iki sezonluk animede, sadece 2.sezon opening’inde ve ilk sezonda figuran olarak görebildiğimiz kadın karakter vardı. Hani o sebepten bu serinin barındırdığı fan service ise direkt sıfır. Yok. Erkek adam animesi gibi. Mangası daha ileride olduğu için mangası için bir şey diyemiyorum.
Kaiji‘nin sanat dizaynında hoş ve garip bir şey var; karakterlerin yan profilden Lucky Luke gibi görünmesi. Sadece Kaiji böyle görünüyorken hoş. Garip olan ise; her karakterin yan profilden öyle olması.
6. Kaiba
Kaiba‘nın sanat dizaynı direkt 30’lu yıllarda başlamış olan batı çizgi filmlerdeki sanat dizaynından kopma. Bunu anime stili ile yedirme gibi çabası da olmamış fazla. O sanat dizaynını günümüz görsel kalitesinde(2008’de daha doğrusu) yedirmiş gayet Yuasa. Zaten Yuasa animeleri arasında en çok Kaiba‘yı severim. Hatta Kaiba en sevdiğim animeler arasında benim için. He tabii sanat dizaynına aldanıp çocuk içerikli bir yapım sanmayın sakın. Seks sahnesi bile var hani.
Kaiba‘nın sanat dizaynı kadar senaryosu da bir o kadar çok güzel ve ezber bozan senaryodur. 11 bölümlük animenin ilk yarısı farklı gezegenlerde ve atmosferlerde trajedi hikayeleri ile giderken, ilk yarısından sonra ise ana hikayesine odaklanıp, ilk başta kafayı karıştıran ama sonrasında ise ustaca ne olduğunu belli ettiren senaryo işleyişi ile bana göre muhteşem bir animedir Kaiba.
7. Kill la Kill
Çıplak. Çok çıplak. Fazla çıplak. Kill la Kill’in konsepti bu. Ne kadar çıplaklık, o kadar güç. Trigger animesi olunca çizimleri de hakkını verecek kadar uçuk. Sanat dizaynı daha çok uçuk stili ile fazlasıyla ön planda farklılık olarak.
Aksiyon esnalarında uçukluğu zirve yapsa bile, bazı absürt durumlarda da kendini sık sık belli eden bu tarzı ile farklı olmayı başarabiliyor. Karakter tasarımlarındaki suratlarındaki orijinallik de çabası.
8. Mahou Shoujo Madoka★Magica
Aslında bu yapım karakter tasarımları bazında hiç de farklı değil. Ama arka plan ve sürreal yaratık tasarımları öyle mi. Gayet sürreal. Başka hiçbir animede göremeyeceğiniz türde bir sanat anlayışı var arka plan çizimlerinin.
Ve sakın karakter tasarımlarına aldanarak “Bu ne ya, çocuklar izlesin bunu” falan demeyin. Sert yapımdır. Hikaye olarak da. Zaten hikayede öyle bir uyuz karakter var ki; ne siz sorun ne ben anlatayım.
9. Mob Psycho: 100
Psikolojik ve aksiyon shounen animesi mi arıyorsunuz? Mob Psycho: 100 emrinize amade. Kendisi One Punch Man‘in sahip olduğu sanat dizaynını tamamen sahipleniyor. One Punch Man‘in sanat dizayn bildiğimiz anime standartlarından tamamen bağımsız değildi. Mob Psycho: 100 ise o konuda artık bağımsızlığını ilan etmiş. One Punch Man‘in sahip olduğu sanat dizaynını tamamen kendine tarz edinmiş.
Karakter dizaynları bir kenara, bu sefer mekan tasarımları bile bu tarzı edinmiş kendine tamamen. Renk paletleri de öyle. Özellikle o gözler… Duygusuzluğu vücuduna en güzel bu sanat dizaynı ile dışa vurabilirsin sanırım.
10. Monster
Gayet de sevmediğim bir anime. Ama doğruya doğru, güzel bir sanat dizaynı var. İzlerken klasik bir roman atmosferini alıyorsunuz resmen. Renk paletleri, karakter tasarımları vs. bunları destekliyor. Havasını veriyor. Zaten Monster direkt Japon çizgi filmi gibi hissettirmiyor. Avrupa’da yapılmış çizgi film yapımları gibi hissettiriyor. Ki animenin geçtiği kısımlar da oralar zaten.
11. Satoshi Kon Animeleri
Satoshi Kon animelerinin hepsi direkt farklıdır sanat dizaynı olarak. Hepsinin ayrı ayrı tarzı da vardır. Milleniu Actress mesela 70-80’li yıllarda çıkan klasik filmlerde kullanılan filtreye sahip. Tokyo Godfathers ise Walt Disney çizgi filmleridne kullanılan stil ve yüz animasyonlarına sahip anime stili ile. Paprika ise direkt sürreal. Satoshi Kon animeleri o yüzden de özeldir. Tek sebebi de bu değil gerçi ama konumuz diğerlerini kapsamıyor.
12. Ping Pong The Animation
Ping Pong The Animation da Yuasa’nın yönettiği bir başka anime. Sanat dizaynı olarak sadece görselliği ile farklılık yaratmıyor. Kurgu sanatı da bir o kadar farklıdır. Karakterlerdeki düzgün çizilmeyen detaylar, renkler, garip surat detayları vs. Kurgusunda ise sık sık kadraj kesen çizgi yöntemini kullanılmış.
13. Redline
Daha önceden de sitede incelemesini yazmıştım zaten. Okumayanlar varsa ve okumak da isterseniz önce sizi şuraya davet ediyorum.
Redline‘in sanat dizaynı ne kadar eşsiz tartışılır ama cidden kalitesi eşsiz. Öylesini bulamazsınız. Özellikle ışıklandırma ve renkleri ile tam bir stil sahibi bir animedir Redline. Zaten gerekenleri incelememde yazdıydım. Uzatmaya gerek yok.
14. Vampire Hunter D (2000)
80’lerde anime uyarlaması yapılmış bir Vampire Hunter daha vardı. O değil. O berbat bir şeydi zaten bana göre. Bu ise farklı bir bölümden uyarlama. Yani manganın. İyi haber de şu; önce diğerini izlemek gibi zorundalığınız hiç yok.
Renk paleti baya solgun ve sanki daha çok el yapımıymış gibi hissettiriyor çizim ve renkler. Öyle bir filtre eklenmiş gibi. Ya da daha çok bir resim tablosu gibi duruyor görselliği. Zaten üstüne de gotik tasarımları da bol olunca, iyice görsel şölen oluyor. Evet, sadece görselliği için bile izlenebilecek bir yapım daha kısacası.
15. Yoake Tsugeru Lu no Uta
İncemelesini bu sitede yazdığım başka bir anime daha. O yüzden bunu da fazla uzatmadan sizi buraya davet ediyorum eğer okumadıysanız ve okumak istiyorsanız.
16. Yojouhan Shinwa Taikei
Batıdaki ismi “Tatami Galaxy” olan bu yapımın sanat dizaynı, gördüğüm en farklı denemelerden biri sanırım. Tabii, bu animenin de yönetmeni Yuasa. Yuasa anime uyarlamalarında sürekli farklı bir stil denemeyi seviyor işte.
Tatami Galaxy ise garip arka planlar, basit tasarımlarla oluşturulan stil, sürreal sahneler ve nice farklı ayrıntılar ile farklı bir deneyim yaşattırmayı elbette başarıyor. Yer yer renkler kendini özellikle ön plana çıkarıyor diyebilirim.
Ve aklıma gelenler bu kadar.
Unutmayın; animeler o ön yargılarınız ile kafanızda oluşturduğunuz yapımlar gibi değiller. Burada sıraladığım yapımların sanat dizaynları kadar, diğer yönlerden de üst düzey yapımlar içerir. Doğru olanı bulabilmeye bakıyor iş. Öyle diğer shounen animeler gibi bölümleri 500-1000 bölüm kadar da değil hani. Genelde 12-24 arasıdır. Daha kısası ve az daha uzunları da elbette mevcuttur. Zaten bu listede en uçuk bölüm sayısına sahip olan yapım; 74 bölüm ile Monster. Onu da sevmediğimi belirttim zaten.
Neyse, bence anime izleyin. İyi bir rehber aracılığı ile tabii. Bana çekinmeden de sorabilirsiniz. Hatta sorun. Okuyan varsa tabii :)
