Uzmanlaşmak nedir? Nasıl başarılır? Neden önemlidir? Neden zordur?
Uzmanlaşmanın temeli aslında bir konu üzerine odaklanmaya bağlıdır. Öncelikle en sağlıklısı sevdiğiniz, yapmaktan, araştırmaktan, üzerine çalışmaktan, geliştirmekten keyif alacağınız bir konu olmalıdır. Ülkemizde çeşitli konulardaki uzmanlaşma oranı hayli azdır. Nedeni ise eğitim öğretim döneminde zorunlu tercihler, seçimle değil puan uygun diye yazılıp okunan bölümler, mezuniyet sonrası ise iş arama konusundaki bazı yanlış kararlar, seçimler ve yine zorunluluklardır.
Haklı olarak Türkiye’deki birçok eğitim kurumunda fazlasıyla zorlu bir üniversite sınavına hazırlığa odaklanılmaktadır. Ancak bu süreçte belki de gözden kaçan en önemli nokta üniversite adaylarına gelecekteki meslek seçimine dair yeterli destek verilememesidir. Rehberlik desteği olan liselerde de genel olarak sadece okul ve bölüm seçimi konusunda destek verilmektedir. Bazı bölümler dışında –örneğin tıp, hukuk… gibi– eğitim alınan alanın da birden fazla çalışma alanı vardır. Bir konu üzerinde uzmanlaşmak sadece ilgili bir üniversite bölümü okumak demek değildir.
Birkaç örnekle ele almak gerekirse İşletme Bölümü’nü düşünebiliriz. İşletme fazlasıyla detaylı ve çok fazla alt dalı olan bir bölümdür. Bu bölümü tercih eden çoğu aday belki de alt dallarını bilmeden eğitim döneminin ilerleyen safhalarında bilgi sahibi olup seçim yapmaktadır. Fakat yine de bu seçimler okunan dersler, dersi veren hocalar ve çevresel etkenlerle yapılmaktadır. Lise döneminden başlamak üzere süregelen en büyük eksiklik iş dünyasıyla ilgili bilgi eksikliğidir. Bu konudaki açığı kapatmanın yolu eğitim kurumlarında görevli hocalarımızdan yana beklenti içerisinde olmak yerine işin mutfağında yer alan, ilgili alanın faydalarını, zararlarını, zorluklarını bizzat yaşamış ve yaşamakta olan uzmanlarla görüşmelerin yapılmasıdır.
Son günlerde alanında uzman kişilerin üniversitelerde birçok seminer ve konferansa katılım sağladığını görmekteyiz. Üniversite öğrencilerinin iş hayatına hazırlanması adına bu türde etkinlikler çok faydalı olmaktadır. Ancak bunun yanı sıra liselerde de öğrencilere yol gösterebilecek, aydınlatıcı bilgilerin yer aldığı seminerler yapılması uzmanlaşma yolundaki doğru temellerin oluşturulabilmesi için fazlasıyla önemlidir.
Uzmanlaşma yolundaki en büyük engel : “Tecrübeli Eleman” arayışındaki firmalar
Uzmanlaşma oranının düşük olmasının bir diğer sebebi de zorlu iş hayatına atılan ilk adımlardır. Doğru iş/pozisyon arayışı ile başlaması gereken süreç yeni mezunların karşılaştığı ilk ve en büyük sorun olan “tecrübeli eleman” arayışındaki firmalarla devam eder. Öncelikle doğru alanı bulmak ve arama kriterlerini bu yönde geliştirmek gerekli olsa da, Türkiye İstatistik Kurumu’nun yayınladığı haber bülteninde 2017 yılının Şubat ayı itibariyle işsizlik oranının %12,6’ya çıkmasıyla iş arama süreci sadece “iş bulmaya” odaklanmıştır. Art arda gelen bu faktörlerle birlikte yetersiz bilgi ve zorunluluk ile başlanılan iş hayatında sadece mesaisini tamamlayıp ay sonu maaşını almaya odaklanan bir kesim oluşmuştur. Sevmediği, tercih etmediği işlerde çalışan kişilerin de o meslekte uzmanlaşmayı düşünmesi beklenemez.
