Milenyum Çağı’nın hızla yayılan sanal bağımlılık hastalığı: Fomo
İlk önce kelime anlamıyla başlayalım. Nedir bu Fomo? Açılımı Fear of Missing Out yani, gelişmeleri kaçırma korkusu. Biraz daha açmak gerekirse; sanal ortamlardaki gelişmeleri, etkileşimleri gözden kaçırma korkusudur ve bir tür bağımlılık olarak görülür.
Fomo hastalığının belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz:
- Kişi sosyal medya hesaplarını sürekli kontrol etme ihtiyacı hisseder. Sosyal medyadaki bir paylaşımı, bir haberi, etkileşimleri görmemekten ve haberdar olamamaktan korkar. “Bütün gelişmelerden ilk ben haberdar olmalıyım!” diye düşünür.
- Bu merak duygusu zihni o kadar ele geçirir ki sürekli bir dürtü halinde kişinin sosyal medyayı kontrol etmesine neden olur. Facebook’tan çıkıp Instagram’a, Instagram’dan çıkıp Twitter’a, Twitter’dan çıkıp Snapchat’e… diye bir kısır döngü şeklinde sürekli gün içinde devam eder.
- Sosyal medya temel ihtiyaçlar yerine konur. Hepimizin bildiği gibi Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisinin temel ihtiyaçlar basamağında yemek, uyku, sex, barınma, tuvalet ve su gibi hayati ihtiyaçlarımız vardır. Fomo hastalığında sanal ortamda vakit geçirmek bu temel ihtiyaçların yerine konabilir. Örneğin; kişi sosyal medyada daha fazla zaman geçirmek için uykusundan fedakarlık edip uykusuz kalmayı göze alır, bilgisayar başındaysa yemek yemeyi sürekli olarak erteleyebilir veya tuvalet ihtiyacını karşılarken telefonunu, tabletini istisnasız her seferinde yanına alır. Telefonu, tableti, bilgisayarı artık hayati bir organı gibi görür.
- Sanal ortamda insanların neler yaptığını merak ederler fakat aile ve arkadaşlarıyla birlikte buluştuklarında kafalarını telefondan kaldırmazlar.
- Ruhsal olarak kişi çok yıpranır. Kontrol etme sırasında sürekli aynı gönderileri görse de kendine engel olamaz ve tatminsizlik yaşamaya başlar. “Neden bu kadar az like aldım, neden hiç yorum gelmedi, ben diğer diğerlerinden daha çirkinim, herkes çok güzel yerlere gidip çok güzel şeyler alıyorlar benim niye yok…” gibi şeyler düşünmeye başlayıp kendi hayatlarını ve sahip olduklarını beğenmezler.
- Tek başlarına dışarı çıkıp alışveriş yapmak ya da yemek yemek yerine online alışveriş yapıp online yemek siparişi verirler, dışarıda tek olmaktan çekinirler.
- Telefonun, bilgisayarın, tabletin şarjının bitmesinden korkarlar. Şarjları azaldığında telaşlanır ve hemen korkmaya başlarlar. Sanki telefonu bir kaç saatliğine kapansa hayattan kopacak gibi hissederler.
Şunu belirtelim, Fomo hastalığı zamanla fiziksel rahatsızlıkları da beraberinde getirebilir. Örneğin; duruş bozukluğu, göz bozuklukları, ellerdeki sinirlerde zayıflama gibi.
Bu sanal hastalıktan korunmanın yolları nelerdir, tedavisi var mıdır?
Bu hastalığa yakalanmamak için gerçek hayatta daha sosyal olmalı, daha fazla yüz yüze iletişim kurmalıyız, kendimize her gün telefon ve bilgisayardan uzak birkaç saat ayırmalıyız ve kesinlikle önceliğimiz “sosyal medyada nasıl gözüküyorum” olmamalıdır, sosyal medyanın gündelik yaşantımızı bir hastalık gibi aksatmasına izin vermemeliyiz.
Her bağımlılık hastalığında olduğu gibi kişi ilk önce kendi kafasında bu hastalığını farkına varmalı ve buna çözüm istemelidir. Çok ileri düzeyde bir hastalık değilse kişinin kendi iradesiyle de çözüm bulabilecek bir hastalık fakat tek başınıza üstesinden gelemiyorsanız bir psikologdan yardım alabilirsiniz.
*Şunu belirtelim; her hastalığın teşhisini bir doktor koymalıdır. İnternetten araştırıp kendi hastalığınızın tanısını kendiniz koymayınız ya da kendinize bir hastalık edinmeyiniz.
